Anaflaktik şok, Anaflaktik şok hakkında bilgiler :
İçindekiler →
Anafilaksi Nedir?
Anafilaksi, acil müdahale gerektiren, hayatı tehdit edebilecek ciddi bir alerjik reaksiyondur. Alerjik bir birey, örneğin yer fıstığı ya da arı sokması gibi alerjenlere maruz kaldıktan birkaç saniye veya dakika içinde bu durumla karşılaşabilir. Bağışıklık sisteminin aşırı tepki vermesi sonucu, tansiyon hızla düşebilir ve solunum yolları daralabilir, bu da nefes almayı zorlaştırır ve oksijen ihtiyacını karşılamayı engeller.
Kişinin duyarlı olduğu bir maddeyle (alerjik) karşılaşması sonucunda meydana gelen anaflaksinin kısa sürede oluşturduğu şiddetli belirti ve bulgulara anaflaktik şok denir.
- İlk Yardım Sertifikası Hakkında Bilgi Almak İsterseniz: https://www.hastayaslibakimkursu.com/ilk-yardim-egitici-egitimi.html
Anafilaksinin Nedenleri
Bağışıklık sistemi, normalde zararlı maddelere karşı vücudu koruyan antikorlar üretir. Ancak bazı durumlarda, zararsız maddelere karşı aşırı tepki vererek anafilaksi gelişmesine neden olabilir.
Çocuklarda yaygın nedenler:
- Yer fıstığı, ceviz, balık, kabuklu deniz ürünleri, süt gibi gıdalar.
Yetişkinlerde yaygın nedenler:
- Antibiyotikler, aspirin gibi ilaçlar.
- Böcek sokmaları (eşek arısı, bal arısı, ateş karıncası).
- Lateks ve bazı tıbbi kontrast maddeler.
Egzersiz sonrası veya belirli hava koşullarında da nadiren anafilaksi görülebilir. Nedeni belirlenemeyen vakalara ise idiyopatik anafilaksi denir.
Anaflaktik Şok Belirtileri
Anafilaksi, alerjenle karşılaşmayı takip enden ilk iki saatte, özellikle 5-30 dakikada kendini gösterir. Belirtiler ne kadar erken başlarsa o kadar ağrılı veya şiddetli olur. Bazen iyileşmeden birkaç saat sonra belirtiler tekrarlayabilir ve bu durum bifazik reaksiyon olarak adlandırılır. Klinik tablosunun birkaç gün devam etmesi uzamış anaflaksi olarak da tanımlanabilir.
Anafilaksi, alerjisinin etkili olduğu yere veya alerjinin seyrine göre farklılık gösterir. Deride farklılıklar ortaya çıktığında kaşıntı, kurdeşen, karıncalanma, sıcak basması, yüzde kızarma, bütün vücutta veya göz etrafında şişkinlik, kırmızılık, dudak, dil, küçük dil ve yumuşak damakta kaşıntı ve şişlik, avuç içi, ayak tabanı ve genital bölgede kaşıntı gibi belirtiler görülebilir. Solunum sisteminde alerji olduğunda burunda akıntı, kaşıntı, tıkanıklık, hapşırık, boğulma hissi, öksürük, göğüste sıkışma hissi, ses kısıklığı, yutmada zorluk, nefes darlığı, hışırtı ve solunum yetmezliği gibi bulgular ortaya çıkar. Dolaşım sisteminde alerji oluşmaya başladığında düşük tansiyon, taşikardi, şok, bayılma, göğüs ağrısı, kalbin az ya da çok çarpması, kalp durması ile kendini gösterir. Gastrointestinal sistemde ise ağrı, kramp, bulantı, kusma ve ishale sebep olur. Ayrıca, ağızda metalik tat, terleme, rahmin kasılması, idrar kaçırma, baş ağrısı, bulanık görme, bilinç değişiklikleri ve halüsinasyon görülebilir. Anaflaksi rahatsızlığında ölüm sebebi gırtlak ödemi, tansiyon düşüklüğü ya da kalp krizi olabilir.
Anaflaktik Şok Nedir?
Anafilaktik Şokta Hangi İlaçlar Kullanılır?
Anaflaksi şikayeti görülür görülmez en yakın sağlık kuruluşlarına ulaşılması gerekir. Beyin ve kalp gibi organlara daha fazla kan gitmesi ni sağlamak amacıyla hastanın sırt üstü yatırarak bacaklarını yukarı kaldırılmalı.
Geç kalınmadan adrenalin uygulanması yapılmalıdır. Anafilaksinin şikayete göre hastaya adrenalin ile birlikte sıvı ve oksijen de verilir. Adrenalin, birçok etkisini olduğundan tedavide ilk kullanılan ilaçtır. Beta 2 reseptörler üzerine etkileri bronşlarda rahatlamayı gerçekleştirdikten sonra, alfa 2 reseptörlere olan etkileri damarların genişlemesini azaltır. Anaflaksinin ilk bulgularında iyileşme başladıktan sonra kortikosteroid tedavisi uygulanır. Ancak steroidin etkisi kısa sürede başlamadığından dolayı öncelikle kullanılmaz.
Kortikosteroidler, hayat kurtarıcı ilaçlar olmayıp yalnızca inatçı organ disfonksiyonunda yardımcı tedavi ajanı olarak geç faz reaksiyonları hafifletmek amacıyla kullanılabilir. Hasta, tedavi sonrasında ise belli süre takip edilir. Bu süre boyunca,solunum sistemi bulgusu olan hastalarda 6-8 saat, kardiyovasküler hastalık bulgusu olan kişilerde de en az 24 saattir. Hasta, taburcu olduktan sonra ise 72 saat süreyle histamine karşı etki göstererek alerjiyi tedavi eden antihistaminik ve kortizonlu ilaçlar verilir.
Anafilaksi Nasıl Önlenir?
- Alerjiye neden olan maddelerden kaçının.
- Alerji durumunu belirten bir bileklik ya da kolye takın.
- Reçeteli acil durum kitinizi (ör. epinefrin otoenjektörü) yanınızda taşıyın ve düzenli olarak kontrol edin.
- Böcek sokmalarına karşı dikkatli olun: Uzun kıyafetler giyin, parlak renkler ve parfüm kullanmaktan kaçının.
- Gıda alerjiniz varsa, tükettiğiniz ürünlerin etiketlerini dikkatlice okuyun ve dışarıda yemek yerken içerik hakkında bilgi alın.
İlginizi çekebilir: Kardiyojenik Şok
