Uzuv Kopmalarında Turnike Uygulaması ve İlk Yardım
Uzuv kopması, en acil ve hayatı tehdit eden travmalardan biridir. Bu durumda, hem hastanın hayatını kurtarmak hem de kopan uzvun kurtarılma şansını artırmak için hızlı ve doğru ilk yardım müdahalesi kritik öneme sahiptir.
İşte uzuv kopmalarında yapılması gerekenler:
- Hasta/Yaralıyı Sırt Üstü Yatırma: Yaralıyı hemen düz bir zemine, sırt üstü yatırın. Bu pozisyon, yaralının daha fazla kan kaybetmesini önlemeye ve şok durumunu yönetmeye yardımcı olur.
- Hasta/Yaralının Bacaklarını 30 cm Kadar Yükseltme (Şok Pozisyonu): Eğer yaralının genel durumu şok belirtileri gösteriyorsa (solukluk, soğuk terleme, hızlı nabız vb.), ayaklarını yaklaşık 30 cm kadar yükseltin. Bu, beyne kan akışını artırmaya yardımcı olur ve şokun etkilerini hafifletebilir. Üzerini battaniye gibi bir örtüyle sararak ısı kaybını önleyin.
- Kanamayı Durdurmak İçin Basınç Uygulama ve Turnike:
- Öncelik Doğrudan Bası: Öncelikle kanayan bölgeye (kesik olan yere) temiz bir bezle doğrudan ve sürekli baskı uygulayın. Bu, çoğu kanamayı kontrol altına alabilir.
- Baskı Noktalarına Bası: Eğer doğrudan bası yeterli olmuyorsa, kanayan uzva en yakın atardamar baskı noktasına da (örneğin kolda koltuk altı, bacakta kasık) bası uygulayın.
- Turnike Uygulaması (Son Çare): Bu önlemlerle kanama hala kontrol edilemiyorsa ve hayatı tehdit ediyorsa, hemen turnike uygulayın. Uzuv kopmalarında, ön kol veya bacağa da (normalde uygulanmadığı halde) turnike uygulanabilir çünkü hayat kurtarma önceliklidir. Turnikenin geniş, esnemeyen bir malzeme ile yara yerinin 5-7 cm yukarısına, tek kemikli bölgeye sıkıca uygulandığından ve kanamanın tamamen durduğundan emin olun. Turnikenin uygulandığı saati mutlaka not edin ve yaralının üzerine iliştirin.
- Kopan Parçanın Korunması:
- Temiz Plastik Torbaya Yerleştirme: Kopan parçayı (uzuv, parmak vb.) öncelikle temiz, su geçirmez, ağzı kapalı bir plastik torbaya yerleştirin. Parçayı doğrudan suyla yıkamayın veya dezenfektan sürmeyin.
- Buz İçeren İkinci Bir Torbaya Koyma: Kopan parçanın bulunduğu ilk torbayı, buz içeren ikinci bir torbanın içine koyun. Buzun doğrudan kopan parçaya temas etmemesine dikkat edin (arada bir bez veya torba olması önemlidir), çünkü doğrudan temas donmaya yol açabilir. Amaç, uzvu soğuk tutarak doku ölümünü yavaşlatmak ve canlılığını korumaktır.
- Torbayı Sarma ve Kişiyle Birlikte Sevk Etme: Buzlu torbayı temiz bir bez ile sarın ve hasta/yaralı ile aynı vasıtaya koyun. Kopan parçanın üzerinde, yaralının adı ve soyadını yazın.
- Tıbbi Birimleri Haberdar Etme (112):
- Hemen 112 Acil Yardım Hattını arayın ve durumu (uzuv kopması, turnike uygulandığı, kopan parçanın durumu vb.) net bir şekilde bildirin.
- Kopan uzvun uygun şekilde saklandığını ve yaralıyla birlikte gönderileceğini sağlık ekiplerine belirtin.
TURNİKE İLE İLGİLİ DİĞER YAZILAR
