İlk yardım nasıl yapılır?
İnsan hayatını tehlikeye atan bir durumda ilaç kullanmadan, sağlık ekipleri gelene kadar eğitimini almış kişiler tarafından hasta veya yaralıyı hayatta tutmak için yapılan işlemlere ilk yardım denir. Yazımızda ilk yardım teknikleri hakkında kısaca bilgiler vereceğiz.
İlk Yardım Teknikleri
İlk yardımın 3 temel amacı vardır.
- Yaşamı korumak ve sürdürülmesini sağlamak,
- Durumun kötüleşmesini engellemek,
- İyileşmeyi kolaylaştırmak.
İlk yardım tekniğinde ve ilk yardım yaparken rahat ve sakin olunmalı, etraftaki kişiler ve hasta yakınları uzaklaştırılmalı ve sakinleştirilmeli, anında karar verilebilmeli, kendi can güvenliği korunmalı, hasta veya yaralının can güvenliği korunmalıdır.
- İlk Yardım Kursu Hakkında Bilgi Almak İçin Tıklayınız
- İlk Yardım Sertifikası Almak İçin Linki Ziyaret Edin: https://www.yeniumitilkyardim.com/
Bilinç kontrolünden sonra ABC değerlendirilir.
- A (Havayolu açıklığı sağlanır.)
- B (Solunum desteklenir.)
- C (Kan dolaşımının devam etmesi sağlanır.)
Hava yolu açıklığı nasıl sağlanır?
- Hasta veya yaralının ağız içinde bir cisim olup olmadığı kontrol edilir.
- Eğer ağız içinde bir cisim varsa çengel ya da cımbız yöntemiyle çıkartılır.
- Bilinci olmayan kişilerin dili arkaya düşüp hava yolunu tıkayabileceğinden baş geriye çekilip çene ileri doğru itilerek hava yolu açıklığı sağlanmış olur.
Solunum nasıl desteklenir?
- Hasta veya yaralının nefes alıp almadığı bak-dinle-hisset yöntemiyle kontrol edilir.
- Eğer kişinin solunumu yoksa derhal yapay solunumla kişinin solunumu desteklenir.
- Öncelikle sert bir zemine sırt üstü yatırılır.
- Ağız içi tekrar kontrol edilir yabancı cisim görülürse çıkartılır.
- Kişiye baş-çene pozisyonu verilir (baş yavaşça geriye alınırken çene itilir).
- Bir el ile hastayı destekleyerek ağızdan yapacaksak bir elimizle hastanın burnunu kapatılır.
- Ciğer dolusu nefes alarak ağzının tamamını kaplayacak şekilde kişinin göğsünün kabarmasına yetecek kadar soluk verilir.
Dolaşımın devamı nasıl sağlanır? (Kalp masajı)
- Öncelikle hasta veya yaralının dolaşımının olup olmadığı nabız noktalarından kontrol edilir.
- Eğer yoksa, yani kalp durmuşsa kalp masajına başlanır.
- Kalp masajı, belirli nedenlerden dolayı artık çalışamaz hale gelen kalbin tekrar atarak kan pompalaması için yapılır. Çalışmakta olan kalbe asla kalp masajı yapılmamalıdır. Bu tekniği bilmeyen kişilerin yapması da oldukça tehlikelidir. Kalp masajı bilinçli bir şekilde yapılmalıdır.
- Bunun için öncelikle hasta sert bir zemine yatırılır ve yanına diz çökülür.
- Göğüs kemiğinin (sternum, iman tahtası) orta noktası belirlenerek, alt yarısının orta kısmına bir elin ayası yerleştirilir. Diğer el bu el üzerine yerleştirilir.
- Verilen güç tek bir yeri hedef almalıdır. Bu nedenle sadece elin ayası ile baskı uygulanmalıdır.
- Baskı dik olarak, her basıda göğüs 4 cm inecek kadar gerçekleştirilmelidir. Bunun için dirsekler kesinlikle bükülmemelidir.
- Bası yaparken süreler eşit olacak (1v, 2v, 3v, … , 10v, 11, 12…) şekilde sürdürülmelidir. Her 3 dakikada bir nabız kontrol edilmelidir.
- Kalp kendi kendine çalışmaya başlamışsa kalp masajı durdurulur. Başlamadıysa tıbbi yardım gelene kadar devam ettirilmelidir.
Çocuklarda kalp masajı nasıl yapılır?
- İki meme ucunun tam ortası belirlenir ve hayali bir çizgi çizilir.
- Bir elin 3. ve 4. parmağı bu çizginin 1-1,5 cm altına yerleştirilir.
- Göğüs 1,5-3 cm çökecek şekilde daha hassas davranarak kalp masajı uygulanır.
Yaralanmalarda ilk yardım tekniği
- Kanama varsa kontrol edilir
- Yaraya temas edilmemeye özen gösterilir
- Eğer kopan uzuv var ise ıslak bir gazlı beze sarılıp naylon poşete konulur. O poşeti de içinde buz olan başka bir poşete konulur.
Bayılmalarda ilk yardım tekniği
- Öncelikle bayılan kişinin elbiseleri gevşetilmelidir.
- Hastaya şok pozisyonu verilir. (Hasta sert bir zemine yatırılır başının altına kesinlikle yastık konmaz. Ayakları 30 derece yukarı kaldırılır ve bu şekilde bekletilir.)
- Hastayı zorlamadan kendine gelmesi beklenir.
- Uyarıcı kokular koklatılır.
- Kendine geldiğinde azar azar içebileceği su vb. verilmelidir.
Göğüs yaralanma çeşitleri ve Göğüs yaralanmalarında ilk yardım tekniği
Göğüs yaralanmaları çok ciddi etkileri bulunmakla birlikte ölümle sonuçlanmalara kadar gidebilmektedir. Göğüs yaralanması durumunda hemen müdahale edilmesi yada müdahale edilmemesi gereken durumlar söz konusudur.
Göğüs yaralanma çeşitleri
Göğüs yaralanmalarında ilk yardım
- Yaralı, yarı oturur pozisyona getirilir.
- Açık olan yara, üzerine temiz bir bez ya da gazlı bez konularak basınç yapmadan kapatılır.
Karın yaralanmalarında ilk yardım tekniği
- Hastaya ağız yoluyla yiyecek-içecek verilmez.
- Yaralı önce sırt üstü biçimde, başı hafif yüksekte, dizlerinin altına rulo edilmiş bir battaniye konularak bu pozisyona getirilir.
- Herhangi bir organ dışarı çıkmışsa asla dokunulmamalıdır. Geniş bir gazlı bez varsa üzeri serum fizyolojik ile ıslatılarak baskı uygulamadan organın üstü örtülür.
- Yaralı, zaman kaybı olmadan sevkedilmelidir.
Sindirim yolu ile oluşan zehirlenmelerde ilk yardım tekniği
- Zehirin sulanması ve emilimin yavaşlaması açısından hastaya; yumurta akı, süt veya solisyonlu su içirilir.
- Hastanın kusması sağlanır. Fakat zehirlenme asitle olan zehirlenmeyse hasta, bir daha tahriş olmaması açısından kusturulmaz. Su, süt, yumurta akı karışımı içirilir. Alkali ile olan zehirlenmelerde 1/4 oranında sirke ile hazırlanmış 500ml. su veya limon suyu içirilir.
Kanamalarda ilk yardım tekniği
- Kanayan uzuv kalp seviyesinden yüksekte tutulur.
- Yara üzerine temiz bir gazlı bez konur ve sıkıca bastırılır.
- Kanama hala durmaz ise kanayan yerin 5 cm yukarı kısmına bandaj uygulanır.
Burun kanamasında ilk yardım
- Burnu kanayan kişinin başı hafifçe öne eğilir. Asla geriye doğru kaldırılmaz, kanın akmasına izin verilir.
- Hasta burnunu üzerine basınç yapar. Bu sırada ağızdan soluk alıp verilir. Asla sümkürülmemelidir.
- Kulak Kanamasına İlk Yardım
Kırıklarda ilk yardım
- Hasta hareket ettirilmez, herhangi bir kanama varsa durdurulur.
- Hasta taşınmadan önce kırık bölgesi hareketsiz hale getirilir.
- Kırık uçları dıştan görünüyorsa (açık kırık varsa) kırık kemik parçalarına kesinlikle dokunulmaz ve yerleştirmeye çalışılmaz. Yara üstüne temiz bir gazlı bez örtülür.
Elektrik çarpmalarında ilk yardım
- Önce ilkyardımcı kendi can güvenliğini sağlamalıdır.
- Elektrik çarpması sırasında yaralıya asla dokunulmaz. Elektrikle teması kesilmelidir.
- Kuru bir tahta parçası ya da lastik gibi yalıtkan (elektriği iletmeyen) maddelerle hasta çekilerek veya kablo itilerek akımdan ayrılması sağlanır.
- Solunum ve dolaşım kontrol edilir. Gerekliyse yapay solunum ya da kalp masajına başlanır.
- Yanık varsa soğuk suyla yıkanır.
Yanıklarda ilk yardım
- Soğuk su ile ağrının azalması sağlanır.
- Herhangi bir şişmeye karşı çıkması zor olacağından var olan takılar çıkartılır.
- Deri üzerinde kabarcık oluşmuş ise patlatılmaz.
- Yanan kısımlar gazlı bezle kapatılır ve hiçbir şey kesinlikle sürülmemelidir. (yoğurt, diş macunu gibi maddeler yanığa temas ettirilmemelidir.)
- Hastanın bilinci yerinde ise bol su içirilir.
